ABD tarihinde kendi dilinde olmayan tek uluslararası anlaşma Türkçedir ve ABD tarihinde vergi vermeyi kabul ettiği tek ülke Osmanlı Devletidir - ABD ile Osmanlı Devleti arasında 1795 yılında imzalanan ‘Trablus Anlaşması’dır.
Time Dergisinde yayınlanan bir haber Amerika Birleşik Devletlerinin yıllarca Osmanlı Devleti'ne vergi vermek zorunda kaldığını bir kez daha ortaya koydu. Amerikan Yale Üniversitesi Hukuk Fakültesinin başlattığı "Avalon Projesi" çerçevesinde yayınlanan tarihi anlaşma metni bir çok yönüyle ilginç bilgiler içeriyor.
Avrupalı devletlere göre çok daha genç olan ABD bandıralı ticaret gemileri 1773 yılından itibaren Akdeniz’de seyretmeye başlamışlardı.
O zamanlar tüm Akdeniz Osmanlı Devletinin kontrolündeydi. Bu görevi, Cezayir Beylerbeyimize bağlı filolar sürdürüyor, deniz sularındaki gemi trafiğini onlar denetim altında tutuyor, tanınmayan yabancı gemileri durdurup tutukluyordu.
Fransa, Akdeniz'deki ticaret gemilerinin güvenliğini sağlamak için Osmanlı'ya yıllık 200.000 İspanyol doları vergi ödemekteydi. Bu miktar İngiltere için de yıllık 280.000 İspanyol doları olarak belirlenmişti. Ancak o yıllarda Amerika'nın Osmanlı Devleti ile imzaladığı bir dostluk anlaşması yoktu. İşte bu yüzden Osmanlı Korsan Gemileri bu sularda dolaşan Amerikan gemilerine saldırmaya ve mürettebatını esir etmeye başladılar.
25 Temmuz 1785'te, Atlantik'te Cadiz açıklarında, yeni bayrağı taşıyan ilk gemi Cezayir açıklarında
Osmanlı gemileri tarafından ele geçirildi. Bu gemi, Boston limanına bağlı, Kaptan Isaak Stevens'in idaresindeki “Maria” idi. Arkasından, Philadelphia limanina bağlı, Kaptan O'Brien'in “Dauphin”'i de ayni akıbete uğradı. 1793 Ekim ve Kasım aylarında 11 ABD gemisi daha Osmanlı Devletinin eline geçti...
Amerikan Kongresi, 27 Mart 1794 yılında, Osmanlı denizcilerine karşı koyacak güçte savaş gemileri inşa edilmesi veya satın alınması için, Başkan George Washington'a 700.000 altına yakın harcama yetkisi verdi.
Durumu gözden geçiren, Amerika Birleşik Devletleri Hükumeti, Cezayir Beylerbeyimize müracaata karar verdi.
Görüşmeler sonucunda, 5 Eylül 1795'te ABD gemilerinin tehdidine karşı bir anlaşma yapmayı kabul etti. Bu anlaşmaya göre ABD, Cezayir'deki esirlerin iadesi ve gerek Atlas Okyanusunda, gerekse Akdeniz'de ABD sancağı taşıyan hiçbir tekneye dokunulmaması ve korsanlardan korunması karşılığında, 642.000 altın ve yılda 12.000 Osmanlı altını (21.600 dolar) ödeyecekti.
Böylece ABD yıllık vergiye bağlanmış oldu. Dili Osmanlı Türkçesi olan ve 22 maddeden oluşan anlaşmaya, Başkan John Adams ve Cezayir Beylerbeyi Hasan Dayı imza koydular...
ABD tarihinde kendi dilinde olmayan tek uluslararası anlaşma Türkçedir ve ABD tarihinde vergi vermeyi kabul ettiği tek ülke Osmanlı Devletidir.
ABD, 22 maddelik bu anlaşmaya 1818 yılına kadar sadık kalıp, vergi ödemiştir.
Anlaşma fermanları karşılıklı olarak halen İstanbul'daki Deniz Müzesinde ve Washington müzesinde bulunuyor.
Anlaşmanın en ilginç ve hala da tartışılan 11. Maddesi çok dikkat çekicidir: “ABD yönetimi hiçbir anlamda Hristiyan dini üzerine kurulmuş olmadığından – ki hükumet kendi içinde hiçbir şekilde Müslüman kanunlarına, dinine ve düzenine düşmanlık beslemez – ve adı geçen Devletler hiçbir zaman bir İslam devleti ile bir savaş ve husumet halinde bulunmadıklarından, ilân ederler ki dinî görüşler hiçbir zaman iki ülke arasında hüküm süren uyumun bozulmasına meydan vermeyecektir.”
BİR ZAMANLAR AMERİKAN FİLOSUNU BU ŞEKİLDE KONTROL ALTINDA TUTABİLECEK BU TARİHİMİZİ GERİ KAZANMAK, BÖLGESEL VE DÜNYA ÇAPINDA KENDİ PRENSİPLERİ İLE MEYDAN OKUYABİLECEK DURUMDA OLMAK İÇİN NELER YAPMAMIZ GEREKTİĞİ, NEREDE VE NASIL DURMAMIZ GEREKTİĞİNİ İYİ DÜŞÜNMEMİZ, KENDİMİZİ İYİ GÖZDEN GEÇİRMEMİZ GEREKİR...
--
"Zulmedenleri hariç, ehl-i kitap ile en güzel olan şeklin dışında bir tarzda mücadele etmeyin ve onlara şöyle deyin: "Biz, hem bize indirilen kitaba, hem size indirilen kitaba iman ettik. Bizim İlah'ımız da sizin İlah'ınız da bir ve aynı İlah'tır ve biz O'na gönülden teslim olduk." [Ankebut Suresi, 46.ayet]
--
Kişi Okudu
0 yorum:
Yorum Gönder